Badania szkolnictwa wyższego w europie

The aim of this article is to propose a panoramie view of the achievements of European research on higher education. The author analyzes the stages of their development, identifies the most important works and researchers in the field, as well as discusses the institutions in which they conduct their research. The article presents the main thematic areas of higher education research as well as the characteristics of the various types of researchers undertaking this kind of research. The article includes an analysis of the factors contributing to the non-visibility of non-anglophone higher education research, as well as initiatives undertaken by European researchers to reduce the negative effects of this non-visibility through communication and international co-operation.Celem niniejszego artykułu jest panoramiczne przedstawienie dorobku europejskich badań nad szkolnictwem wyższym. Autor szczegółowe analizuje kolejne etapu ich rozwoju, wskazuje najważniejsze prace i badaczy w polu, jak również instytucje, w których prowadzą swoje badania. Drobiazgowo przedstawia również główne obszary tematyczne badań szkolnictwa wyższego, jak również charakteruzje różne typy badaczy podejmujących się tego przedsięwzięcia. Artykuł zawiera także analizę uwarunkowań przyczyniających się do niewidoczności badań szkolnictwa wyższego prowadzonych poza obiegiem, jak również inicjatyw podejmowanych przez europejskich badaczy w celu ograniczenia negatywnych efektów tej niewidoczności poprzez komunikację i współpracę międzynarodową

Różnorodność szkolnictwa wyższego w Niemczech: struktura dualna

Using the example of the relatively constant - according to the author - dual structure of the higher education institutions (universities and higher vocational institutions - Fachhochschulen) the more general conclusions, that can be drawn from the German experiences for the concept of the diversification of the higher education structure are presented. The discerning analysis of the transformations of the relations between the social environment and the education system, which formed the ground of different quality for the interest in the vocational education since the late fifties through the middle of seventies and since the middle of seventies over today, constitutes the background of the analysis. The author presents the uniqueness of the vocational studies by comparing the solutions to the same problems in both education sectors, among others: the accessibility issue, the structural, organizational and curricula differentiation between universities and vocational institutions of higher education. Also, he pays attention to the factors influencing the social image of the Fachhochschulen, which are less known than universities, that are shaped by the history and fixed by the tradition. To this fact, among others, as there is no interest in the factual information, based on the systematic studies of the new education sector, the author attributes the frequently exaggerated positive opinions regarding Fachhochschulen, i.e/graduates employment opportunities. One of the final paragraphs presents the direction of the higher education transformation and the development of the higher vocational education sector in the Eastern region of the country. The article ends up with the international comparisons; the author emphasizes the similarities and the basic diversities between systems based on the two-type structure, pointing out the factors which promote the stabilization of the structure on the one hand, and, the attempts to reduce the discrepancies between universities and higher vocational institutions on the other hand.Na przykładzie relatywnie trwałej - w ocenie Autora - struktury dualnej szkolnictwa wyższego w Niemczech (uniwersytety i wyższe szkoły zawodowe - Fachhochschulen) przedstawione zostały ogólniejsze wnioski, jakie z niemieckich doświadczeń wynikają dla koncepcji różnicowania struktur szkolnictwa wyższego. Tłem do rozważań jest wnikliwa analiza przemian, które wystąpiły w ciągu ostatniego trzydziestolecia w relacjach między otoczeniem społecznym a systemami edukacji, kształtując jakościowo różne podłoże zainteresowania wyższym szkolnictwem zawodowym w przedziałach od końca lat pięćdziesiątych do połowy siedemdziesiątych oraz od schyłkowego okresu lat osiemdziesiątych do dziś. Autor ukazuje specyfikę studiów zawodowych porównując rozwiązania tych samych problemów w obu sektorach szkolnictwa wyższego, m.in. kwestie dostępności oraz różnic programowych, strukturalnych i organizacyjnych między uniwersytetami a wyższymi szkołami zawodowymi. Zwraca ponadto uwagę na czynniki określające społeczny obraz Fachhochschulen, mniej znanych niż historycznie ukształtowane i utrwalone tradycją uniwersytety. Temu m.in. faktowi - brakowi zainteresowania rzetelną informacją opartą na systematycznych badaniach nowego sektora edukacji - przypisuje funkcjonowanie często przesadnie korzystnych opinii na temat Fachhochschulen, np. dotyczących możliwości zatrudnienia ich absolwentów. Przedstawiony został także kierunek przemian w szkolnictwie wyższym landów wschodnich oraz kształtowanie się w łych krajach sektora wyższego szkolnictwa zawodowego. Artykuł kończą porównania międzynarodowe. Autor akcentuje podobieństwa i zasadnicze różnice między systemami opartymi na różnych formach struktury dualnej, wskazując na czynniki sprzyjające stabilizacji tej struktury oraz - z drugiej strony - na próby redukowania różnic między uniwersytetami i wyższymi szkołami zawodowymi

Possible Futures of Higher Education Research in Germany

書名: Higher Education Research: Challenges and Prospects. Report of RIHE’s 50th Anniversary International Symposium, 202

Ar profesūra pasižymi vadybiškumu? Universitetų valdymas ir besikeičiantis mokslininkų bei dėstytojų vaidmuo kelyje į žinių visuomenę

Changes in the governance system have been viewed as one of the key issues of higher education since about the 1990s. In many countries, the “managerial university” emerged accompanied by a controversial discourse about its strengths and about dangers implied. As academics are key actors performing key functions in higher education and as governance reforms increased the power of university management to steer academics, the academics’ perception of and response to the “managerial university” is crucial for its successes and failures. International comparative surveys of academics undertaken in the early 1990s and during the years 2007-2010 indicate that the modes of governance and the responses to these modes by academics vary more substantially across countries than the convergent international discourse suggests. Altogether, scholars’ views and behavior seem to have changed to a lesser extent than expected. The third comparative survey of that kind addresses similar issues, but additionally raises the question of whether strong footprints can be observed of the move toward a “knowledge society” with regard to the governance of higher education and academics’ views and activities.Maždaug nuo 1990 metų vienas iš pagrindinių klausimų aukštajame moksle tapo valdymo sistemos pokyčiai. Daugelyje šalių atsirado „vadybiniai universitetai“, o su jais ir prieštaringas diskursas apie tokių universitetų stiprybes ir numanomus pavojus. Kadangi mokslininkai ir dėstytojai atlieka pagrindines aukštojo mokslo funkcijas, o valdymo reformos padidino universiteto vadybos galią paveikti šią bendruomenę, jos narių „vadybinio universiteto“ vizija ir atsakas į jį labai svarbūs tokio universiteto sėkmei arba nesėkmei. Praėjusio šimtmečio dešimtojo dešimtmečio pradžioje ir 2007–2010 metais atliktos tarptautinės lyginamosios mokslininkų ir dėstytojų apklausos atskleidė, kad universitetų valdymo būdai ir jų darbuotojų atsakas į šiuos būdus tam tikrose šalyse skiriasi labiau, nei rodo daug sąlyčio taškų randantis tarptautinis diskursas. Bendra išvada ta, kad mokslininkų požiūris ir elgesys pasikeitė mažiau nei tikėtasi. Trečioje tokio pobūdžio lyginamojoje apklausoje gilinamasi į panašius klausimus, tačiau papildomai keliamas klausimas, ar aukštojo mokslo valdymas ir mokslininkų bei dėstytojų požiūris ir veikla rodo virsmo į „žinių visuomenę“ poveikį

Zum Wandel von Bildung und Ausbildung in den 70er und 80er Jahren

"Seit Jahren beobachten wir in allen industrialisierten Ländern ein Wachstum der kognitiv anspruchsvolleren Bereiche der Sekundarschulen und Berufs- und Fachschulen sowie eine Expansion der Hochschulen. Eine steigende Zahl von Jugendlichen schließt die vorberufliche Bildung auf einem höheren formalen Bildungsniveau ab: Dies gilt auch für die Bundesrepublik Deutschland nach 1970 (allerdings sinkt seit einigen Jahren nicht mehr der Anteil an Jugendlichen, die in volle Berufstätigkeit ohne vollständige Berufsausbildung eintreten). Die Bildungschancen der Jugendlichen vergrößerten sich zum Teil im Prozeß der Expansion des akademischen Bildungsbereiches und zum Teil infolge der Aufwertung des nicht-akademischen Bildungsbereichs. Drei institutionelle Strategien in dieser Hinsicht konnte man häufig in anderen industrialisierten Gesellschaften beobachten; kaum dagegen in der Bundesrepublik Deutschland: a) eine Horizontalisierung der Sekundarschulstruktur; b) eine deutliche Öffnung des Hochschulzuganges für Berufserfahrene; c) die Etablierung einer teritären Bildungsstruktur, wobei nicht-hochschulische Institutionen für Personen jenseits des typischen Sekundarschulbesuchsalters aufgewertet werden. Die Bildungsexpansion der letzten Jahrzehnte erfolgte im Kontext wachsender beruflicher Anforderungen; allerdings wird generell angenommen, daß der Wandel der erforderlichen Qualifikationsniveaus langsamer vor sich ging als die Bildungsexpansion. Dies hatte in der Bundesrepublik Deutschland gewöhnlich eine zweistufige Adaption zur Folge: für viele Berufe steigt das durchschnittlich vorberufliche Qualifikationsniveau, und für viele Wege der vorberuflichen Ausbildung - berufliche Ausbildung und Hochschulausbildung - steigt die durchschnittliche schulische Vorbildung. Die vorliegenden Daten zeigen, daß die Expansion der Schulbildung von 1970 bis 1982 zu mehr als der Hälfte zur Ausweitung bis dahin typischerweise anschließender Berufs- und Hochschulausbildung geführt hat. Neuere Daten lassen jedoch die Vermutung zu, daß mehr als die Hälfte der Ausweitung des Schulbesuchs sich lediglich in der Zunahme der schulischen Vorbildung für die verschiedenen Berufs- und Hochschulausbildung niederschlägt." (Autorenreferat)Allgemeinbildung - Integration, Ausbildung, Schule - Strukturwandel, Beschäftigungssystem, Qualifikationsstruktur, Berufsausbildung, Allgemeinbildung

Struktur des Hochschulwesens und "Bedarf" an sozialer Ungleichheit. Zum Wandel der Beziehungen zwischen Bildungssystem und Beschäftigungssystem

"Im Mittelpunkt steht die These, daß die aktuelle hochschulpolitische Diskussion primär von statusdistributiven Anforderungen an das Bildungssystem geprägt ist, während Fragen der Qualifizierung an Gewicht verlieren. Ausschlaggebend ist nicht die Sorge um Fehlqualifikationen, sondern um Diskrepanzen zwischen den Statuserwartungen der Lernenden und der in der Berufsstruktur verfestigten sozialen Ungleichheit. Zunächst wird gezeigt, daß die politischen Bestrebungen, die Hochschulbildung nach unmittelbaren qualifikatorischen Anforderungen auszurichten, im Widerspruch zu der Entwicklung der Forschung stehen, die sich mit dem Verhältnis von Bildung und Beruf befaßt. Diese hat zunehmend auf Schwierigkeiten, Qualifikationsanforderungen zu bestimmen, und auf flexible Verwendungsmöglichkeiten akademischer Qualifikationen hingewiesen. ... Die zunehmende Virulenz der Statusproblematik wird mit wachsenden Gegensätzen zwischen Qualifikations- und Statuspolitik begründet. Die in den 60er Jahren in der Bundesrepublik mit der Absicht, Qualifikationen zu mobilisieren, geförderte Politik der "Chancengleichheit" wird heute in Frage gestellt, um vermeintlich überschüssige Qualifizierung zu vermeiden. ... Durch die Tendenz des Bildungssystems, Auslese auf höheres Alter zu verschieben, und die Tendenz des Beschäftigungssystems, soziale Ungleichheit großenteils vorberuflich zu legimitieren, konzentriert sich die Selektion auf das Hochschulwesen. Die Entstehung von Fachhochschulen, die Problematik des "Numerus clausus" und die Diskussion über Gesamthochschulen werden als Anzeichen für diese Entwicklung gewertet."Hochschule, Bildungsinhalt, Akademiker, Qualifikation, Arbeitsmarkt, Hochschulsystem, Beschäftigungssystem, Statuszuweisung

The Academic Profession: A Common Core, a Diversified Group or an Outdated Idea?

n/

Ku nowemu rozumieniu relacji między szkolnictwem wyższym a światem pracy

In the perspective of the last few decades, the authors discuss the problem of relationships between higher education institutions and the labour market. Observations indicate that this problem appears periodically and comes to life in certain situations both in public debates and in the context of scientific research. The article contains a thorough analysis of the determinants of the phenomenon - in the global and regional aspect - and points out the multifaceted, predictable consequences for higher education institutions of a closer tie with the economy and - on the other hand - of the expansion of education for economic growth.Autorzy omawiają problem relacji występujących pomiędzy instytucjami szkolnictwa wyższego a rynkiem pracy w perspektywie ostatnich kilku dekad. Z poczynionych obserwacji wynika, że problem ten pojawia się cyklicznie i ożywa w określonych sytuacjach, zarówno w publicznych debatach, jak i na gruncie badań naukowych. Artykuł zawiera wnikliwą analizę uwarunkowań zjawiska - ujmowanych w aspekcie globalnym oraz regionalnym - ze wskazaniem wielorakich, możliwych do przewidzenia konsekwencji dla instytucji szkolnictwa wyższego, ściślejszego powiązania edukacji z gospodarką, a także - z drugiej strony - ekspansji edukacyjnej służącej rozwojowi gospodarczemu